Năm 1972, phim
"Đường sơn đại
huynh" đã phát
hiện Lý Tiểu Long
cho giới ham mộ
phim quyền cước.
Và khán giả hân
hoan được biết
ông vừa là một tài
tử có trình độ võ
thuật vừa là sáng
tổ môn Jeet Kune
Do. Xin trở lại
nguồn gốc.
Lý Tiểu Long
(1940-1973), tên
thật là Lý Chấn
Phan, học với Diệp
Vấn Vịnh Xuân
Quyền. Sau anh có
dịp tham khảo
những môn Thất
Tinh Đường Lang
Quyền, Thái Lý
Phật, Thái Cực
Quyền, Tae Kwon
Do, Quyền Anh...
Diệp Chuẩn có kể
vì cha ông từ chối
truyền lại những
phần cuối của môn
Vịnh Xuân cho Lý,
nên anh mới có ý
định sáng lập ra
môn Jeet Kune Do.
Tên của môn phái
có từ 1967.
Jeet Kune Do, theo
Hán-Việt, là Tiệt
Quyền Đạo (chớ
không phải là
Triệt Quyền Đạo
như ta thường
dịch). Như tên cho
ta biết, môn nầy
chú trọng đặc biệt
tới nguyên lý tiệt.
Nguyên lý nêu
được áp dụng
trong những môn
võ Trung Hoa hình
thành dưới triều
đại nhà Minh
(1368-1644).
Trong thật dụng,
tiệt là chặn đòn
địch trước khi đòn
được phát triển
tới mức tối đa, tức
không cho địch
phát huy kình lực.
Như vậy, ta chỉ
cần một chút lực
là kềm chế được
một địch thủ mạnh
hơn ta. Có hai
trường hợp :
* Lúc thủ thì thế
đở tiếp xúc với
đòn địch khi đòn
vừa mới phát ra.
* Lúc dùng công
phá đòn công của
địch thì nhanh
hơn địch dùng
một đòn đấm
đánh vẹt đòn địch
ra ngoài trung tâm
tuyến, hay một cú
đạp chặn địch
không tới gần ta
được.
Đặc điểm khác của
Tiệt Quyền Đạo,
thoát thai từ đặc
điểm trước, là
niêm thủ. Niêm
thủ là hai tay dính
liền với hai tay
địch hầu tạo sơ
hở để ta tấn công
vào, đúng theo sở
trường của hai
môn Vịnh Xuân và
Thất Tinh Đường
Lang Quyền. Nhằm
mục đích ấy thủ
pháp thường
dùng trong Jeet
Kune Do là Lập thủ
của Vịnh Xuân và
Thiêu thủ của
Thất Tinh Đường
Lang. Và phương
pháp "nhất phục
nhị" làm chánh : ta
dùng một tay chế
ngự hai tay địch,
tay ta còn lại tấn
công đối thủ.
Phương pháp nầy
thịnh hành trong
nhiều môn phái
Trung Hoa, không
riêng trong Vịnh
Xuân Quyền.
Đặc điểm quan
trọng của Jeet
Kune Do là không
bị gò bó trong
khuôn khổ của
phương pháp
nhất định.
Thường ta đều có
phản ứng nhất
định theo phương
pháp của phái ta
đã học. Tiệt
Quyền Đạo dạy ta
phải thay đổi
phương pháp tùy
theo trường hợp.
Vịnh Xuân Quyền
có châm ngôn : "Dĩ
vô pháp thắng
hữu pháp". Và Lý
Tiểu Long có viết :
"Dĩ vô pháp vi
hữu pháp, dĩ vô
hạn vi hữu hạn".
Trên thực tế, anh
đả chọn lọc thế từ
những môn mà
anh đả có dịp
tham khảo qua và
phối hợp với Vịnh
Xuân. Lúc đầu,
anh dạy bài Vịnh
Xuân Tiểu Niệm
Đầu làm căn bản
cho môn Jeet Kune
Do. Nhưng sau đó
bài không được
dạy nữa và toàn
môn phái chỉ là
thế của nhiều môn
phái khác pha
trộn vào phương
pháp Niêm thủ của
Vịnh Xuân.
Những thế
thường dùng
trong môn phái
của Lý Tiểu Long
là :
- Nhựt tự xung
quyền (đòn đấm
thẳng),
- Băng trùy hay
Quải trùy (đòn
đánh bật lưng
nấm tay),
- Thế Jab của
Quyền Anh,
- Thế uppercut
của Quyền Anh,
- Đòn đấm móc
của Quyền Anh,
- Đòn đá thẳng,
- Đòn đạp,
- Thế đá vòng...
Phần binh khí còn
truyền lại là Nhị
tiết côn
(Nunchaku
Okinawa), song
đoản côn Phi Luật
Tân.
Ông chỉ có đệ tử
tại Mỹ, những
người đó là : Lee
Dan (sanh năm
1930), Lee James,
Glover Jessie, Hart
Ed, Hartsell Larry,
Kimura Taky,
Wong Ted,
Inosanto Dan
(sanh năm 1936)...
Hiện tại, Inosanto
Dan là truyền
nhân hoạt động
mạnh nhất. Ông
đã thêm vào môn
Jeek Kune Do
nhiều kỹ thuật
Kali và Eskrima
của Phi Luật Tân.
Môn Jee Kune Do
thịnh hành tại Mỹ
Châu và Âu Châu.
Hiện nay, tại
Trung Quốc, có vài
nhân vật tự xưng
là truyền nhân
của Tiệt Quyền
Đạo !